Τα Απαγορευμένα Βιβλία του 1821

Περιγραφή

“Οι Αρχιερείς κατεφρόνησαν το κοινόν του γένους συμφέρον, και αποβλέπουσιν εις το ίδιον. Αυτοί εστερέωσαν το ίδιον κράτος και δεσποτείαν εις την ασθένειαν και αμάθειαν του λαού”. [Λίβελλος κατά των Αρχιερέων (Ανώνυμος, 1810)]

– Ένα πολιτικό και ιδεολογικό μανιφέστο για το μέλλον των βαλκανικών λαών.
– Ένα βίαιο αντικληρικό έργο, που δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά, και περιγράφει συγκροτημένα και με εξαιρετική γνώση τις πρακτικές θησαυρισμού των ορθόδοξων κληρικών αξιωματούχων σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών.
– Ένα αιχμηρό βιβλίο που στηλιτεύει τις πρακτικές της ορθόδοξης μητρόπολης της Αδριανούπολης, εξαιτίας της σπατάλης τεραστίων ποσών σε έργα πολιτικής εδραίωσης, αλλά σχεδόν τίποτε σε έργα μόρφωσης.

Ποια είναι η σχέση που συνδέει τα τρία παραπάνω φαινομενικά ετερόκλητα γραπτά; Τα δύο από τα τρία κάηκαν στην αυλή του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως με εντολή του Γρηγορίου Ε’, ενώ το τρίτο σχεδόν εξαφανίστηκε από προσώπου γης.

“Τα απαγορευμένα βιβλία του 1821” αποτελούν ένα συλλογικό έργο τριών κειμένων, τα οποία γράφτηκαν μέσα σε διάστημα είκοσι δύο ετών, από το 1797 έως το 1819. Πρόκειται για τη “Νέα Πολιτική Διοίκηση” (Βιέννη, 1797) του Ρήγα Βελεστινλή, τον “Λίβελλο κατά των αρχιερέων”, γραμμένο από ανώνυμο συγγραφέα στη Σμύρνη του 1810, και το “Κρίτωνος Στοχασμοί”, εκδιδόμενο επίσης από ανώνυμο συγγραφέα στο Παρίσι του 1819.

Η μελέτη των τριών αυτών “απαγορευμένων” έργων, επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά το γεγονός ότι το τρίπτυχο Ελευθερία, Γνώση και Ορθός Λόγος, αντιμετωπίστηκε προεπαναστατικά με μεγάλη εχθρότητα από την ανώτατη ηγεσία της Εκκλησίας, ο ρόλος και η δράση της οποίας είναι επιτακτικό να επαναξιολογηθούν από τις νεότερες γενιές.

Το βιβλίο προλογίζει ο καταξιωμένος ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο Ιόνιο πανεπιστήμιο, Πέτρος Πιζάνιας, ενώ στο τέλος παρατίθεται το επίμετρο του Δρ. Ιστορίας, Θανάση Γάλλου, αφιερωμένο στη σημασία της πρώτης έκδοσης του “Λιβέλλου” στην ελληνική βιβλιογραφία